ជំនួយបរទេស ភាគច្រើនខ្វះប្រសិទ្ធិភាព និងខ្វះការស្មោះត្រង់ (ជំនួយសាធារណៈ និងវិនិយោគឯកជន)

 ភ្នំពេញៈ

ដោយ៖ សេង ស៊ីដារ៉ូ

ការផ្តល់ជំនួយបរទេស ភាគច្រើនខ្វះប្រសិទ្ធិភាព និងខ្វះការស្មោះត្រង់។ ចំនួយរបស់បរទេសលោកខាងលិច ក៏ដូចជារបស់ប្រទេសលោកខាងកើត ច្រើនគិតពីផលប្រយោជន៍ ខាងផ្នែកនយោបាយ ចង់រក្សាទុកភូមភាគ យុទ្ធសាស្ត្រ ឬក៏ធ្វើឲ្យពាណិជ្ជកម្មលក់ចេញរបស់គេ មានការរីកចម្រើន។

ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥០ ដល់ ១៩៦០ ជំនួយបរទេសពុំសូវជួយលើកដំកើងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសដែលទន់ខ្សោយ នោះទេ គេច្រើនតែជួយឧបត្ថម្ភសំរាប់ពង្រីកចំនួនកងទ័ពឲ្យបានធំធាត់តែប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងទៀត ឥណទានដែលគេ ជួយ ច្រើនមានលក្ខខ័ណ្ឌបង្ខំ ឲ្យប្រទេសទទួលជំនួយចាយជាសំណង សំរាប់ទិញផលិតកម្ម ឬសម្ភារៈ​ពីប្រទេសខ្លួនវិញ។ ដោយសារលក្ខខ័ណ្ឌទាំងនេះ ប្រទេសទន់ខ្យោយត្រូវខាតបង់យ៉ាងច្រើន ដែលកើតមក ពីការប្រែប្រួលនៃផ្សារអន្តរជាតិ។

ហើយប្រទេសមហាអំណាចទាំងនោះ មានការចំណេញយ៉ាងច្រើន ដែលបានកេងប្រវ័ញ្ចលើប្រទេសទន់ខ្យោយ គឺកើតចេញមកពីការទិញវត្ថុធាតុដើម ដែលមានតម្លៃថោក និងការលក់ចេញទៅប្រទេសទន់ខ្សោយវិញ នូវផលិត ផលឧស្សហកម្ម ដែលមានតម្លៃខ្ពស់។ ក្នុងរយៈពេល ៣០ឆ្នាំមកហើយ តម្លៃផលិតផលឧស្សាហកម្ម បានកើន ៣០ភាគរយ​ ចំណែកតម្លៃវត្ថុធាតុដើមវិញបានចុះ ដល់ទៅ ២៥ភាគរយ។ ក្នុងករណីនេះ ជញ្ជីងពា​ណិជ្ជកម្មប្រទេសទន់ខ្សោយ ត្រូវទទួលវិបត្តិខាតបង់ រូបិយប័ណ្ណយ៉ាងច្រើន សំរាប់ទុកចំណាយទិញគ្រឿងបរិ ក្ខាយកមកកសាងប្រទេសជាតិ។

ឧទាហរណ៍៖ នៅពេលតម្លៃកៅស៊ូនៃទីផ្សារអន្តរជាតិបានចុះមួយហ្វង់ ក្នុងមួយលីវ (livre) (រង្វាស់អង់គ្លេស​ដែលគិតជាទម្ងន់គឺ ៤៥៣ក្រាម) ពេលនោះ ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ត្រូវខាតបង់រូបិយប័ណ្ណអស់ ១រយកោដិ និង ៥០០ លានហ្វ្រង់។

ចំពោះស្ថានភាពនេះ លោក Josue’ de Castro បានសរសេរថា “រៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រទេសអាមេរិកខាងត្បូងបានត្រូវ ខាតបង់លុយចំនួនពីរដង ច្រើនជាងចំនួនចំនួយដែលបានទទួល”។ ក្នុងករណីនេះ លោក Josue’ de Cas tro បានសន្និដ្ឋានថា ការក្រីក្រពុំមែនកើតមកពីការខ្ជិលទេ ប្រសិនបើប្រទេសក្រីក្រ ខំប្រឹងផលិត មួយទ្វេជាពីរ ឬ មួយទ្វេជាបួន ពេលនោះ ប្រទេសនេះ មុខជាមានភាពរីកចំរើនជាមិនខានឡើយ។

ហេតុការណ៍ជាច្រើន ដែលបានបញ្ជាក់ឲ្យយើងដឹងថា សេដ្ឋកិច្ចតតិយលោក ត្រូវការពឹងផ្អែកទៅលើមហាអំណាច​ឧស្សា​ហកម្ម ការកេងប្រវ័ញ្ច ទាញយកចំណេញលើតម្លៃវត្ថុធាតុដើមនៃប្រទេសទន់ខ្សោយ ជាបញ្ហាធំ ដែល​ត​ម្រូ​វ​ឲ្យ​អង្គការអន្តរជាតិ ធ្វើការកែទម្រង់ ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសទន់ខ្សោយ។

ប្រសិនបើបញ្ហានេះ ខ្វះការដោះស្រាយទាមទារ “យើងពុំចង់បានជំនួយទេ យើងចង់បានផ្សារលក់មួយត្រឹម ត្រូវ​” តើសម្តីរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យបារាំងម្នាក់ឈ្មោះ អង់​ដ្រេហ្វីលីព (Andre Philip) ដែលបានពោលថា “យើងត្រូវការគេគោរពយើង ជាងជំនួយដែលគេត្រូវផ្តល់មកឲ្យយើង” ចាត់ទុកថា ជាចម្លើយនៃឆន្ទៈរបស់ប្រ ទេសទន់ខ្សោយទេឬ?

គេមិនអាចចាត់ទុកវិនិយោគទុន បរទេសថា ជាជំនួយឡើយ ពីព្រោះ វាជាមូលធន់ដែលនាយទុនបរទេសយកមកប្រើបង្កើតផល សំរាប់តែទាញយកផលចំណេញ។ ពួកនេះ ដែលសុខចិត្តយកលុយមកចំណាយក្នុងប្រទេសក្រីក្រ ក៏ដោយសារក្នុងការសង្ឃឹមថានឹងអាចទិញវត្ថុធាតុដើម ហើយលក់ផលិតកម្មឧស្សាហកម្មវិញតែ​ប៉ុណ្ណោះ។