ភ្នំវរវង្សសូរវង្ស ជាឈ្នោះពិត ឥឡូវប្រែឈ្មោះទៅជា ភ្នំគីរីរម្យវិញ

 ខេត្តកំពង់ស្ពឺៈ

ដោយ៖ សេង ស៊ីដារ៉ូ

ឈ្មោះ«ភ្នំវរវង្សសូរវង្ស»ជាឈ្មោះពិត ​ប៉ុន្តែនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ​បានប្រែប្រួលឈ្មោះទៅជា “ភ្នំគីរីរម្យវិញ” ​ភ្នំ​នេះមានជាប់នៅក្នុងរឿងព្រេងខ្មែរយើង  ហើយប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាធ្វើការសម្គាល់ភ្នំនេះ​ ជាភ្នំវែងអន្លាយ​ចាប់​តាំង​ពីក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ រហូតដល់ទឹកដីខេត្តកោះកុងសព្វថ្ងៃនេះ។

ឈ្មោះភ្នំគីរីរម្យ «ភ្នំវរវង្សសូរវង្ស» ជានាមថ្មីទើបតែប្រតិស្ឋានឡើងរវាងឆ្នាំ ១៩៣០ប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះហើយ​បាន​ជា​អ្នកផងតែងឆ្ងល់ថាឈ្មោះ «គីរីរម្យ» មិនសមជាឈ្មោះពីបរមបុរាណសោះ មតិនេះយល់ត្រូវណាស់ ព្រោះ​តាមឯក សារដែលមានខ្លះនៅក្នុងក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ និងតាមការសាកសួរចាស់ៗ ដែលនៅចេះចាំរឿង​នេះបានបញ្ជាក់ ថា ពីដើមភ្នំគីរីរម្យ ទាំងមូលរួមបញ្ចូលទាំងភ្នំជិតខាងផង អ្នកស្រុកហៅថា ​«ភ្នំវរវង្សសូរវង្ស»​ទាំងអស់។

នៅក្នុងរវាងគ.ស១៩៣០ប៉ុណ្ណោះ ទើបមាននាមថា«គីរីរម្យ»នេះ​កើតឡើង ​ដើមហេតុនាំឲ្យកើតឈ្មោះថ្មីនេះ គឺកាលនោះ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចមុនីវង្ស ទ្រង់បានយាងទៅលំហែព្រះកាយ នៅលើខ្នងភ្នំត្រង់ទីនោះ ហើ​​យ​​ព្រះអង្គសព្វព្រះទ័យ ទេសភាពនិងអាកាសធាតុនៅទីនោះ ទើបទ្រង់ប្រោសប្រទាននាមថ្មីថា ​«គីរីរម្យ»​ដែលមាន ន័យថា «ភ្នំជាទីរីករាយ» ជារៀងរហូតមក ប៉ុន្តែនាមនេះ សម្គាល់តែត្រឹមខ្នងភ្នំមួយកន្លែងនេះឯង ដូច្នេះ​បានជាខ្នងភ្នំផ្សេងៗដែលនៅជិត​សុទ្ធតែមាននាមដោយឡែកពីគ្នា ដូចជាភ្នំកូនសត្វ ភ្នំកម្មជ្ជវាត......។​រីឯឈ្មោះដើមដែលអ្នកស្រុកធ្លាប់ហៅថា ភ្នំវរវង្សសូរវង្សនោះ ​គេសំដៅយកតួជួរភ្នំទាំងមូល ហើយគេនៅចាំ​រឿងព្រេងនិទានពីឈ្មោះភ្នំនេះដូចតទៅ៖

មានសេចក្តីដំណាលថាកាលពីព្រេងនាយ​មានព្រះរាជា១ព្រះអង្គព្រះនាមព្រះបាទសូរិយាសោយរាជ្យនៅក្រ​សន់ នគរ។ ព្រះមហាក្សត្រនេះ មានព្រះអគ្គមហេសីពីរព្រះអង្គ គឺទី១ ​ព្រះនាមវង្សធ្យា មានព្រះរាជបុត្រ២​ព្រះ​អង្គ គឺ វរវង្ស និងសូរវង្ស ទី២ ព្រះមានមន្ទា មានព្រះរាជបុត្រ១អង្គ គឺ វៃវង្ស។

ចាប់តាំងពីព្រះរាជបុត្រទាំង៣អង្គ មានព្រះជន្មពេញវ័យកាលណា ​ព្រះនាងមន្ទា ជាមហេសីចុងកើតមាន​សេច​​​ក្តីច្រណែនឈ្នានីស ដោយខា្លចរាជសម្បត្តិធ្លាក់លើព្រះរាជបុត្រនៃមហេសីដើម។ ដូច្នោះ​ព្រះនាង​មន្ទា ​ក៏​រក​​រឿងញុះ ញង់បំបែកបំបាក់រៀងរាល់ថ្ងៃ។ ថ្ងៃមួយព្រះរាជកុមារទាំងពីរសូរវង្ស និងវរវង្ស នាំបងប្អូនដើរ​លេង​កម្សាន្តតាមទីធ្លាស្រាប់តែនាងមន្ទា ចាប់ព្រះរាជកុមារទាំងពីរ យកមកគាបជាប់នៅចន្លោះភ្លៅ ហើយស្រែក​ប្រាប់ឲ្យអ្នកផងឮថា ព្រះរាជកុមារទាំងពីរប្រមាថមើលងាយខ្លួន ​ហ៊ានមកចាប់ធ្វើការមិនគប្បីចំពោះមាតាចុង​ទាំង​​កម្លាំង។ព្រះបិតាបានឃើញដូច្នោះ​ខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំង​ ហើយបញ្ជាឲ្យពេជ្ឈឃាតនាំយកកុមារទាំងពីរ ទៅ​សម្លាប់ដោយឥតបានគិតពិចារ ណា។ ​ប៉ុន្តែដោយបុណ្យបារមីនៃព្រះរាជកុមារ ក្នុងពេលដែលពេជ្ឃឃាត​រៀប​នឹងសម្លាប់ ព្រះនាងវង្សធ្យា​ជាមាតា ​បានទៅទាន់អង្វរពេជ្ឃឃាតសុំកុំឲ្យសម្លាប់។ ពេជ្ឃឃាតមានចិត្តមេត្តា​ក៏​ជួយពង្វេះគេចចេញពីព្រះនគរ ព្រះមាតាបានទាំងប្រគល់ឲ្យព្រះរាជកុ មារនូវព្រះទម្រង់រាជ្យមួយៗម្នាក់ផង ហើយសន្យាថា ដល់គម្រប់១០ឆ្នាំវិលមកព្រះនគរវិញ។

ព្រះរាជកុមារទាំង២ពង្ស បានទទួលបណ្តាំព្រះមាតា​ ហើយយាងកាត់ព្រៃព្រឹក្សាផ្សងព្រេងតាមវាសនា ​ដោយ​ទ្រង់

អស់ព្រះកាយពលខ្លាំងក៏ទ្រង់ផ្ទុំ្កលក់ ក្រោមម្លប់ឈើនាព្រៃដ៏ស្ងាត់ជ្រងំ។

លំដាប់នោះព្រះឥន្ទ្រាធិរាជ បានទតយល់ព្រះរាជកុមារភ្លាម ក៏និម្មិតជាមាន់ស១ ខ្មៅ១​ចុះមករកស៊ីនៅក្បែរ​ព្រះ​

រាជកុមារ​ ហើយនិយាយថា «ខ្ញុំជាមាន់ខ្មៅ បើអ្នកណាបានស៊ីសាច់ខ្ញុំកន្លងតែ៧ឆ្នាំ​នឹងបានសោយ​រាជ្យ»​។​

«ចំណែកខ្ញុំជាមាន់ស​ក៏ដូច្នោះដែរ បើអ្នកណាបានស៊ីសាច់ខ្ញុំកន្លងតែ៧ខែនឹងបានសោយរាជ្យ»។

មាន់ទាំងពីរជជែកគ្នាហើយ ជល់គ្នានៅចំពោះព្រះភក្ត្រព្រះរាជកុមារ​ រហូតដល់ស្លាប់រៀងខ្លួន។ ​ព្រះរាជកុមារ​ទាំងពីរនឹកឆ្ងល់ក្នុងព្រះទ័យខ្លាំងណាស់ ហើយដោយឃ្លានអាហារខ្លាំងពេកផង សូរវង្ស​ ក៏រើសយកមាន់ស ឯ​វរវង្ស ក៏រើសយកមាន់ខ្មៅយកទៅចម្អិនសោយ ដោយសុខសាន្ត។ លុះសោយសាច់មាន់នោះរួចហើយ ព្រះរាជ​កុមារទាំង ២ពង្ស ក៏ធ្វើដំណើរទៅទៀតអស់រយៈកាល៧ខែគត់ បានទៅដល់សាលាសំណាក់មួយ នៅក្នុងព្រៃ​នានគរគន្ធពបុរី ហើយសម្រាកនៅទីនោះ។

និយាយពីនគរនេះ ក្រោយដែលព្រះរាជាសោយទីវង្គតទៅ នាម៉ឺន សេនាមាត្រ រៀបចំធ្វើការផ្សងរកអ្នក​មាន​បុណ្យ​ ដើម្បីគ្រងរាជ្យសម្បត្តិនៅប្រទេសរបស់ខ្លួន។ កាលដែលបានរៀបក្បួនស្រេចហើយ ក៏ធ្វើដំណើរចេញ​ទៅដោយឲ្យរាជគជេន្ទ្រ ដែលតាំងបុស្សនៅមុខគេបង្អស់ ហើយអធិដ្ឋានថា បើអ្នកណាជាអ្នកមានបុណ្យសូម​ឲ្យ​រាជគជេន្ទ្រនេះ ឈប់ភ្លាមនៅចំពោះមុខអ្នកមានបុណ្យនោះ។

កាលដែលរាជគជេន្ទ្រមកដល់សាលាសំណាក់ ដែលព្រះរាជកុមារទាំងពីរកំពុងផ្ទំលក់ ក៏ឈប់នៅស្ងៀមក្រុម​សេនា​មាត្រនាំគ្នាឡើងទៅលើសាលា ហើយសូមយាងព្រះរាជកុមារនាមសូរវង្ស ឲ្យយាងទៅគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ​នៅគន្ធពបុរីនោះ។

ព្រះរាជកុមារ​ពុំព្រមទទួលសោះ ដោយប្រកែកថា គ្មានសមត្ថភាព តែសេនាមាត្រមិនព្រម នាំគ្នាបីត្រកងលើក​ដាក់​លើបុស្សបុក ហើយហែទៅកាន់រាជធានី។ ព្រះរាជកុមារនឹកអាល័យដល់វរវង្សជាប្អូនខ្លាំងណាស់ សុំឲ្យ​សេ​​​នាមាត្រ​យកវរវង្សជាប្អូនទៅផង តែគេពុំព្រមយក។ លុះទៅដល់ព្រះនគរ ក៏រៀបចំអភិសេកព្រះរាជកុមារ សូរវង្ស​ ជាមួយព្រះ​​​​នាងសបុប្ផា ជារាជបុត្រីនៃព្រះអតីតមហាក្សត្រនគរនេះ និងថ្វាយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រ​ដោយ​សុខសាន្ត។

ចំណែកព្រះរាជកុមារវរវង្ស កាលក្រោកឡើងបាត់ព្រះរៀមពុំឃើញ ក៏ទ្រង់ព្រះកន្សែងព្រួយរាជហឫទ័យយ៉ាង​ខ្លាំងដើរសែ្រកដង្ហោយហៅពាសពេញព្រៃ តែមិនឃើញសោះ។ ​វរវង្សអស់សង្ឃឹមមិនដឹងទៅរកឯណា ក៏យាង​កាត់​ព្រៃតាមដានជើងដំរីរាជនោះ ទៅដល់វាំងនៃព្រះរៀមសុំអ្នកយាមទ្វារចូលទៅតាមរក តែគេពុំព្រមឲ្យចូល​ដោយកំហែងគំរាមថែមទៀត។ ព្រះរាជកុមារ ក៏គេចចេញពីទីនោះ ទៅតាមយថាកម្ម។​ លុះដើរកាត់ព្រៃអស់​​​៥​យប់​​៥ថ្ងៃ ទើបបាន​ដល់ផ្ទះដូនចាស់ម្នាក់ នៅក្បែរវាំងនៃព្រះរាជានាមព្រះបាទធរណិត នានគរ​មួយ​ហើយសុំ​ដូន​ចាស់នោះនៅស្នាក់អាស្រ័យមួយយប់ផង ដូនចាស់ក៏ព្រមឲ្យស្នាក់ដោយរីករាយ។ តែដូនចាស់អប្រិយនេះ បានឃើញព្រះទម្រង់ព្រះរាជកុមារ នឹកស្មានថា ជាចោរលួចរបស់ព្រះរាជទ្រព្យ ក៏ចូលទៅទួលព្រះរាជាៗ ​ទ្រង់ ព្រះពិរោធខ្លាំងបានបញ្ជាឲ្យសេនា ទាហាន​ចាប់ចងយកទៅសួរចម្លើយ ទោះបីព្រះរាជកុមារឆ្លើយថា ព្រះ​ទម្រង់​​នេះ ជាកេរដំណែលពីព្រះមាតារបស់ព្រះអង្គក៏ដោយ ក៏ព្រះរាជានៅតែចោទថាជាចោរ ហើយបញ្ជាទា​ហានចាប់យកទៅដាក់ក្នុងទ្រុងដែកសែនទារុណ។

ថ្ងៃមួយ មានយក្សកំណាចបានចូលទៅរាតត្បាតនគរជ័យបូរី ដែលមានព្រះមហាក្សត្រនាមព្រះបាទសោទត្ត ជាមិត្តស្និទ្ធស្នាលជាមួយនឹងព្រះបាទធរណិត បណ្តាលឲ្យនគរនេះជ្រួលច្របល់យ៉ាងខ្លាំង មិនតែប៉ុណ្ណោះ​វា​ចូលមក​ដល់ក្នុងវាំងដេញកំចាត់អារ័ក្សដែលយាមទ្វារវាំង ស្តេចឲ្យរត់ខ្ចាត់ខ្ចាយអស់ ​ហើយប្រាថ្នាស៊ីស្តេច​សោ​ទត្តទៀត តែមិនទាន់បានចូលទៅចាប់ស្តេចនៅឡើយ វាចូលទៅពួនសម្ងំ​នៅក្នុងគុហារនាកន្លែង​អារ័ក្សនោះ​ទៅ​។

និយាយពីសេ្តចសោទត្ត កាលបើជ្រាបដូច្នោះភ័យណាស់ ក៏ត្រាស់បញ្ជាឲ្យសេនាចេញសំពៅទៅនគរព្រះ​បាទ​ធរ​ណិត ​ដើម្បីថ្វាយដំណឹងអំពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ ហើយសូមឲ្យព្រះអង្គជួយជ្រោមជ្រែងក្នុងរឿងនេះផង។​ ព្រះ​ធរ​ណិត បានជ្រាបភ្លាមក៏បង្គាប់បញ្ជាសេនារុញសំពៅទម្លាក់ទឹកនឹងធ្វើដំណើរទៅនគរជ័យបូរី។ ប៉ុន្តែសេនា​ទាំង​អស់រុញសំ​ពៅនោះពុំរួចសោះ ក៏ប្រកាសរកអ្នកខ្លាំងពូកែ ដើម្បីរុញសំពៅនេះចុះទឹក ព្រះរាជកុមារវរវង្ស​ដែល​នៅក្នុងទ្រុងដែក ក៏ទទួលខ្លួនធានានឹងរុញសំពៅនេះបាន ព្រះរាជាក៏ទ្រង់សន្យាថា បើឯងរុញសំពៅនេះ​រួចមែននឹងដោះលែងឲ្យជាអ្នកជា ហើយនឹងព្រះរាជទានរង្វាន់យ៉ាងច្រើន។ ដោយបុណ្យវាសនាពីព្រេងនាយ ព្រះរាជកុមារក៏រុញសំពៅទម្លាក់ទឹកបានដោយធូរ។ព្រះរាជា ក៏ធ្វើដំណើរតាមសំពៅឆ្ពោះទៅ​នគរជ័យបូរី​ ដោយ​យកទាំងព្រះរាជកុមារវរវង្ស និងព្រះ​​នាងកេសកេសី ​ជាព្រះរាជបុត្រី ព្រមទាំងសេនាមុខមន្ត្រីទៅផង។​ ទៅ​ដល់​​នគរ​​ជ័យបូរី បានបញ្ជាឲ្យពួកពល​រេហ៍ បោះព្រះពន្លានៅក្បែរវាំងព្រះបាទសោទត្ត ហើយព្រះអង្គចូល​ទៅប្រាស្រ័យជាមួយនឹងព្រះបាទសោទត្តក្នុងព្រះ​រាជវាំង។

ថ្លែងពីព្រះនាងកេសកេសី ទ្រង់ផ្ទំលក់ក្នុងរាត្រីបានយល់សប្តិឃើញតាចាស់ម្នាក់មកប្រាប់ថា ព្រះរាជកុមារ​វរវង្

សនេះហើយ ជាព្រះស្វាមីព្រះនាងពីអតីតកាល។ កាលព្រះនាងក្រោកឡើង ក៏ចេះតែនឹកមមៃចំពោះព្រះ​រាជ​​កុមារ​

រហូតទាល់តែព្រះទ័យប្រតិព័ទ្ធស្នេហាចំពោះព្រះរាជកុមារយ៉ាងខ្លាំង។ ​ឯព្រះរាជកុមារ​ក៏មាន​សេចក្តី​ស្នេហាចំពោះ

ព្រះនាងដែរ។ មួយថ្ងៃៗ ព្រះរាជកុមារ និងព្រះនាងតែងនិយាយដាក់ពាក្យសម្តីទៅវិញទៅមក។​ចំណែកព្រះបាទ

ធរណិតជាព្រះបិតា កាលបានជជែកពិគ្រោះនឹងព្រះបាទសោទត្តដឹងរឿងសព្វគ្រប់ហើយ ក៏​និយាយថា«យើងមានកុមារម្នាក់ វាជាចោរលួចរបស់ព្រះរាជទ្រព្យ ហើយយើងបានចាប់យកទៅ​ធ្វើទោស​ដាក់​ទ្រុងដែក ប៉ុន្តែកុមារនេះខ្លាំងពូកែណាស់ អាចរុញសំពៅដែលមនុស្សជាច្រើនរុញមិនរួចនោះ ឲ្យរួចបាន ឥឡូវ​ជូន​ដំណើរយើងមកនៅក្នុងព្រះពន្លានាខាងក្រៅវាំងឯណោះ គួរតែឲ្យកុមារនេះល្បងនឹងយក្សមើល តើវាព្រម ឬមិនព្រម បើវាព្រមសាកល្បងនឹង​យក្ស ទោះបីមិនឈ្នះយក្សក៏យើងមិនពួ្រយបារម្ភដែរ ព្រោះវាជាមនុស្ស​មាន​ទោសស្រាប់មកហើយ»។​

គិតដូច្នោះ ក៏ឲ្យអ្នកបម្រើទៅហៅព្រះរាជកុមារវរវង្ស មកប្រាប់រឿងដែលយក្សខ្លាំងពូកែ ប្រាថ្នាមកស៊ីស្តេច​សោ​ទត្

ត​ឥឡូវ សុំឲ្យព្រះរាជកុមារទៅសម្លាប់យក្សនោះ បើសម្លាប់បាននឹងឲ្យរង្វាន់យ៉ាងលើសលប់។

ព្រះរាជកុមារក៏ទទួលតាមព្រះរាជបញ្ជា ប៉ុន្តែដើម្បីកុំឲ្យយក្សស្គាល់ថាជាមនុស្សធម្មតា​ ព្រះរាជកុមារវរវង្ស​បាន​សុំគ្រឿងរាជ្យព្រះខ័នរាជ្យរបស់ស្តេចសោទ​ត្តមកតែងព្រះអង្គឲ្យដូចសេ្តចសោទត្តមែនៗហើយចូល​ប្រយុទ្ធ​​ជា​ មួយនឹងយក្សនៅក្នុងគុហារលុះត្រាតែយក្សស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ក្នុងគ្រានោះទៅ។

ទាំងនេះឯងជារឿងព្រេងប្រចាំភ្នំវរវង្សសូរវង្ស ដោយគេសំអាងលើរូបសំណាកថ្មមួយ ជារូបស្រ្តីកំបុតក្បាលត្រឹម​ក សន្មតថាជារូបនាងមន្ទា ដែលជាអ្នកទ្រុស្តកាច ហើយពេជ្ឃឃាតនាំយកទៅប្រហារជីវិតចោលនោះ។ រូបនេះ តាំងនៅក្នុងឃុំចំបក ស្រុកភ្នំស្រួច ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ហើយដែលសព្វថ្ងៃរាជការ​រាប់បញ្ចូល​ជាសង្កាត់នៃក្រុង​គីរីរម្យ​ទៅហើយ ត្រង់កំពូលភ្នំមួយដែលគេហៅថា ភ្នំកម្មជ្ជវាតនោះ​គេសម្គាល់ថា ​ជាកន្លែងដែលខ្យល់បក់​បោក​ផ្តាច់​កឥសី ដែលលួចយកកែវមណីរតន៍របស់ព្រះបាទវរវង្ស ទៅហៅលេងនោះ។ ក្រៅពីនេះ នៅមានកន្លែងច្រើន​ទៀត​ ដែលអ្នកស្រុកសម្គាល់ថា ទាក់ទងនឹងរឿងព្រេងនេះដែរ ដូចជាកន្លែង ថ្មបាំង សេកប្រណាំង ឃ្លាំង​រំសេវ​ជាដើម៕