ហេតុអ្វី ព្រះវិហារខែ្មរយើង សាងបែរមុខទៅទិសខាងកើត (ទឹកដីខ្មែរធំទូលាយបែរទៅទិសខាងកើត)

ភ្នំពេញៈ

ដោយ៖ សេង ស៊ីដារ៉ូ

ប្រជាជនខ្មែរយើង ចូលចិត្តធ្វើការសាងសង់ព្រះវិហារ​ បែរមុខទៅទិសខាងកើត ខុសប្លែកពី ប្រទេសជិត​ខាង​

ដែលកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធដូចគ្នា។

យោងតាមថេរដិកា របស់សម្តេចរាជជួន ណាត ក្នុងខ្សែអាត់ នៃទសតវត្សរ៍ទី៧០ បានបកស្រាយថា ចំពោះ

​ប្រទេសថៃ ឡាវ ភូមា និងសិរីលង្ការ ដែលប្រកាន់នូវការគោរពព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយមិនប្រកាន់ ក្នុង​ការ​សាង​សង់ព្រះវិហារបែរមុខទៅកើតនោះឡើយ អាស្រ័យដោយសារដីខ្មែរយើង ធំទូលំទូលាយបែរទៅទិស​ខាង​កើត ដែលប្រទេសជិតខាងបានឈ្លានពានយកមិនចេះចប់ មិនចេះហើយ ម្ល៉ោះហើយ​បាន​ជាប្រជារាស្ត្រខ្មែរ​ទូ​ទាំងប្រទេស តែងតែសាងសង់ព្រះវិហារ នៅក្នុងស្រុក​ បែរមុខទៅទិសខាងកើត ដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរគ្រប់ជំនាន់ បានដឹង និងចងចាំថា ទឹកដីពិតជាធំទូលាយពិតប្រាកដមែន មិនដូចបច្ចុប្បន្ននៅសល់តូច មានផ្ទៃក្រលា ត្រឹមតែ ១៨១០៣៥ គីឡូម៉ែត្រការេ តែប៉ុណ្ណោះ។

ព្រះសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត មានថេរដិកាទៀតថា នេះហើយជាទម្លាប់ខ្មែរយើង សូម្បីតែផ្ទះ​ក៏ប្រកាន់​ការ​

សាងសង់តាមទិសដែរ តាមគម្ពីរកុហក ថា ដោយកំណត់ខាងកើត មានព្រះអាទិត្យរះ ជាទិសល្អ  ទិស​ត្បូង​ជាដំណេកក្បាល  ទិសជើង ជាជើង ខាងលិចថា ជាថ្ងៃលិចមិនល្អ ហើយបានក្លាយជាទម្លាប់រហូត​មក​។

សម្តេច​សង្ឃ បានបញ្ជាក់ទៀតថា ជាទម្លាប់មានបីប្រភេទ ទី១ ទម្លាប់ល្អ ទម្លាប់សមរម្យ ទម្លាប់ត្រូវច្បាប់។ ​ទី២

ទម្លាប់កណ្តាល ធ្វើតាម ឬមិនធ្វើតាមស្រេចនឹងចិត្ត និងទម្លាប់ទី៣ ជាទម្លាប់អាក្រក់​លូកដល់​ណាខ្លោច​ត្រង់ហ្នឹង ដូចជាទម្លាប់មិនឲ្យដាំដើមឈើជិតផ្ទះ​ ដោយមិនយល់ពីអត្ថប្រយោជន៍ដើមឈើ​ដែលផ្តល់នូវ​ម្លប់៕​